Chemia organiczna oferuje szeroki wachlarz związków, do których należą węglowodany. W skład tych substancji wchodzi węgiel, wodór i tlen. Możemy podzielić je na dwie główne kategorie: proste i złożone, które są często nazywane odpowiednio „złymi” i „dobrymi” dla naszego organizmu. Te różnorodne składniki odżywcze są obecne w wielu produktach spożywczych, takich jak warzywa, owoce, makaron, słodkie przysmaki, napoje i produkty konserwowane. Ale co dokładnie powinniśmy wiedzieć o węglowodanach?
Eksperci ds. zdrowia i dietetycy często radzą nam konsumować produkty bogate w węglowodanach, ale przede wszystkim te, które zawierają węglowodany złożone. Dlaczego? Ponieważ są one źródłem błonnika i skomplikowanych cukrów, które dostarczają nam niezbędnych składników odżywczych. Węglowodany proste, z drugiej strony, to źródło tzw. „pustych kalorii”, które mogą szkodzić naszemu zdrowiu. Ale jak dokładnie różnią się te dwa typy? Na co powinniśmy zwracać uwagę podczas wyboru produktów spożywczych?
Węglowodany, inaczej zwane cukrami, mogą być przyswajalne lub nieprzyswajalne przez nasz organizm. Jeśli nie dostarczymy naszemu ciału wystarczającej ilości tego składnika, może to prowadzić do niepełnego spalania tłuszczów, co z kolei zakwasza organizm i przeszkadza w prawidłowym funkcjonowaniu. Bezpośrednio wpływa to na nasze zdrowie, samopoczucie oraz wygląd.
Węglowodany wraz z tłuszczami i białkami są kluczowymi dostawcami energii dla naszego ciała. Możemy je znaleźć na etykietach produktów pod uproszczonymi nazwami, takimi jak: cukry, skrobia i błonnik. Skrobia jest pochodną glukozy i jest obecna w produktach zbożowych, makaronach oraz nasionach roślin strączkowych. Błonnik jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania naszego układu pokarmowego. Pomaga dostarczyć nam niezbędnych składników odżywczych, które pomagają ograniczyć zaparcia, utrzymać odpowiednią masę ciała oraz zmniejszyć ryzyko cukrzycy typu 2 i chorób sercowo-naczyniowych. Błonnik znajdziemy w owocach, warzywach, orzechach oraz zbożach pełnoziarnistych.
Węglowodany złożone to cukry, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania naszego ciała. Odgrywają one role zapasowe i strukturalne, co oznacza, że nasz organizm musi wykazać się dużym wysiłkiem, aby je przetworzyć. To sprawia, że są mniej kaloryczne niż ich proste odpowiedniki.
Wyróżniamy dwa typy węglowodanów złożonych: polisacharydy (wielocukry, takie jak skrobia, celuloza, glikogen) i oligosacharydy (sacharoza, laktoza). Węglowodany złożone (dwucukry) składają się przynajmniej z dwóch monosacharydów. Do tych należy między innymi maltoza (obecna w produktach zbożowych i owocach), laktoza (znajdująca się w wyrobach mlecznych), sacharoza (cukier stołowy), celobioza (obecna w ziemniakach, orzechach i roślinach strączkowych), rutynoza (znajdująca się w przyprawach) oraz trehaloza (obecna w drożdżach i bakteriach).