Metformina odegrała ważną rolę w strategiach terapeutycznych ukierunkowanych na zwalczanie cukrzycy typu 2 oraz zespołu policystycznych jajników (PCOS). Mimo, że nie jest formalnie rekomendowana do leczenia PCOS, jej zastosowanie w tej chorobie jest powszechne. Jakie właściwości wykazuje metformina i jakie potencjalne efekty uboczne mogą się pojawić?
Metformina, szeroko stosowana w terapii cukrzycy typu 2, posiada szereg korzyści dla pacjentów cierpiących na ten stan. Wiele różnych mechanizmów przyczynia się do jej działania. Metformina koncentruje swoje działanie głównie na wątrobie, gdzie wpływa na proces glukoneogenezy, który umożliwia przemianę aminokwasów i innych związków w glukozę, co prowadzi do poprawy poziomu cukru we krwi. Dodatkowo, w jelicie cienkim metformina ogranicza absorpcję cukrów. Zwiększa także ilość glukozy pobieranej przez organizm, co jest istotnym elementem jej działania przeciwcukrzycowego. Metformina również zapobiega miażdżycy poprzez redukcję adhezji krwinki do ścian naczyń. Dodatkowo, zmniejsza stężenie prozapalnych cytokin i ilość wolnych rodników tlenowych, co przekłada się na działanie przeciwzapalne. Uznaje się ją za lek pierwszego wyboru wśród skutecznych terapii na cukrzycę typu 2, ze względu na jej korzystny wpływ na wydłużenie życia i zmniejszenie problemów związanych z opornością na insulinę.
Metformina znajduje zastosowanie na różnych etapach leczenia cukrzycy typu 2, zgodnie z najnowszymi rekomendacjami. Można ją stosować samodzielnie bądź w połączeniu z innymi lekami doustnymi lub insuliną. Jest to lek pierwszego rzutu, szczególnie dla pacjentów otyłych, którzy nie byli w stanie kontrolować poziomu glukozy mimo diety i ćwiczeń fizycznych. Ponadto, metformina jest także stosowana u pacjentów z cukrzycą cierpiących na choroby układu sercowo-naczyniowego lub przewlekłe choroby nerek. Jest częścią trójkowej terapii niewymagającej insuliny. W kontekście PCOS, metformina jest używana, ponieważ podstawowym czynnikiem tej choroby jest oporność na insulinę z wtórną hiperinsulinemią. Metformina ma także pozytywny wpływ na redukcję otyłości, co jest częstym problemem u kobiet z PCOS. Wielokrotnie obserwowano utratę wagi o 2 kg po pierwszym roku leczenia metforminą. Niemniej jednak, nie powinna być stosowana jako jedyny środek odchudzający.