Białko jest kluczowym elementem naszych codziennych menu. Jest niezbędne do budowy mięśni, wzmocnienia układu odpornościowego oraz jako składnik komórek ciała, włosów i paznokci. Dieta bogata w białko zyskuje coraz większe uznanie. Ale czy taki styl żywienia jest naprawdę bezpieczny? Jakie są potencjalne zagrożenia wynikające z nadmiernego spożycia białka? Jaka jest optymalna ilość białka w naszej diecie i jakie są objawy spożycia go w nadmiarze?
Białka pełnią istotną rolę w naszej diecie – dlaczego powinniśmy jeść białko? Składnikiem białek są pierwiastki takie jak: węgiel, wodór, tlen i azot, ale mogą one również zawierać siarkę, żelazo, miedź, jod, fosfor, cynk i mangan. Białka są złożonymi związkami wielkocząsteczkowymi zbudowanymi z α-L aminokwasów.
Aminokwasy możemy podzielić na:
- aminokwasy egzogenne (niezbędne) – które nasz organizm nie jest w stanie samodzielnie wytworzyć, a więc muszą być dostarczane w naszej diecie,
- aminokwasy względnie/warunkowo niezbędne (względnie egzogenne) – które są produkowane przez nasz organizm, ale nie zawsze w wystarczających ilościach,
- aminokwasy endogenne (nie niezbędne) – które mogą być syntetyzowane w naszym organizmie.
Białka są kluczowym składnikiem żywych organizmów. Stanowią one około 20% masy ciała człowieka i pełnią wiele istotnych funkcji, takich jak:
- działają jako materiał budowlany,
- tworzą struktury komórkowe,
- promują wzrost i rozwój organizmu,
- dostarczają energii (około 4 kcal na 1g białka),
- pełnią funkcje ochronne (np. produkcja przeciwciał) i transportowe (transferytyna transportuje żelazo, hemoglobina – tlen),
- biorą udział w regulacji ciśnienia krwi,
- uczestniczą w kontrolowaniu procesów metabolicznych,
- biorą udział w procesach związanych z widzeniem,
- utrzymują stabilne środowisko wewnętrzne w procesie homeostazy,
- pomagają utrzymać prawidłowe wartości pH, kwasowość oraz równowagę osmotyczną.
Białka są nieodłącznym składnikiem naszej diety, spełniają wielorakie ważne funkcje, dlatego muszą być obecne w naszych codziennych posiłkach. Niedobór lub nadmiar tego składnika odżywczego może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych.